Ο Γιάννης Χατζηαναστασίου εξέδωσε πρόσφατα το νέο του φωτογραφικό του άλμπουμ «Pin-Up στην Ελλάδα, ένα υποθετικό ταξίδι στον χρόνο», όπου περιγράφει μεταξύ άλλων και την «άλλη - λιγότερο λαμπερή αλλά πιο καθοριστική – πλευρά» της περιόδου του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα.
Από το νέο του φωτογραφικό άλμπουμ του Γιάννη Χατζηαναστασίου
«Pin-Up στην Ελλάδα, ένα υποθετικό ταξίδι στον χρόνο»
Οι Σμυρνιές καταφθάνουν στην Ελλάδα
Μετά την Καταστροφή της Σμύρνης το '22, κατέφθασαν στον ελλαδικό χώρο οι Σμυρνιές, οι οποίες ήταν μακράν πιο απελευθερωμένες, τολμηρές και προκλητικές από τις Ελλαδίτισσες συνομήλικές τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Γιάννης Χατζηαναστασίου «στις γειτονιές είναι δακτυλοδεικτούμενες οι νεοφερμένες κοκέτες, κοσμοπολίτισσες, μορφωμένες και δυναμικές Σμυρνιές. Η ντόπια κουλτούρα δεν είναι έτοιμη και η 'Σμυρνιά' γίνεται αντικείμενο πόθου, φθόνου και σεβασμού».
Βασικά οι Σμυρνιές, και κυρίως οι Σμυρνιές ρεμπέτισσες, ήταν τόσο πέρα από τα κοινωνικά ήθη της εποχής, που θα μπορούσε κανείς να τις χαρακτηρίσει ως «μεταμοντέρνες». Ακόμα και στη σημερινή Ελλάδα δύσκολα θα γίνονταν αποδεκτές.
Συνεχίζει λοιπόν ο Γιάννης Χατζηαναστασίου την αφήγησή του:
Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας θυμίζουν στη νεοσύστατη Ελλάδα πόσο κοντά στην καρδιά της βρίσκεται η Ανατολή. Ξεκινά η εποχή του ρεμπέτικου και της αμαρτωλής Τρούμπας. Οι αισθησιασμοί του έρωτα, του πόνου και των ουσιών περισσεύουν. Πολλά ρεμπέτικα τραγούδια επιδεικνύουν αναπάντεχη τόλμη. Ιδιαίτερα όμως οι ρεμπέτισσες, σπάνε όλα τα ταμπού. Δικαίως έχουν αποκαλεστεί «οι πιο ελεύθερες γυναίκες της νεότερης Ελλάδας». Η Ντερμπεντέρισσα (η άστατη, η απρόβλεπτη) που θα γινόταν διάσημη στα χρόνια της Κατοχής με το τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, περηφανεύεται που «τους άντρες σαν τα ζάρια τους μπεγλέρισε».
Τρέξε, μάγκα, να ρωτήσεις να σου πουν ποια είμαι εγώ
Eίμαι εγώ γυναίκα φίνα, ντερμπεντέρισσα
που τους άντρες σαν τα ζάρια τους μπεγλέρισα
Πως θα γίνω εγώ δική, σου πάψε να το συζητάς
Δε γουστάρω τις παρόλες, σου `ξηγήθηκα
στις ταβέρνες και στα καμπαρέ γεννήθηκα
Δε με συγκινούν αγάπες, φτάνει να καλοπερνώ
Κάθε βράδυ να τραβάω το ποτήρι μου
και να σφάζονται λεβέντες για χατήρι μου
Κάποιες ρεμπέτισσες θέλουν πολλούς εραστές, άλλες τους μοιράζονται, ενώ το τραγούδι «Γίνομαι Άντρας» του Πάνου Τούντα, μιλά για μια ομοφυλόφιλη ρεμπέτισσα. Κουβαλά πιστόλι, μαχαίρι και «έχει γκόμενα μια δούλα που της τα ‘χει πάρει ούλα». Στον τεκέ όπου συχνάζει, δείχνει πως αν χρειαστεί, παίζει σε όλα τα ταμπλό:
«Μα ένα βράδυ μαζευτήκαν / και όλοι απάνω μου ριχτήκαν
και αρχίσαν μαστορόδια / με τη γλώσσα τους την τόφια
και φωνάζαν με λαχτάρα / αχ αγοροκοριτσάρα!»
Σαν εμένανε, τσαχπίνα
δεν ειχ’ άλλη στην Αθήνα
γίνουμ’ άντρας πρώτο πράμα
με πιστόλι και με κάμα
κι έχω γκόμενα μια δούλα
και της τα ‘χω πάρει ούλα
Στον τεκέ όταν θα πάω
όλους τους στραβοκοιτάω
και μου λεν’ καλώς τ’ αδέρφι
τράβα μια να κάνει κέφι
κι αρχινούνε τα μαγκάκια
γλέντι με μπαγλαμαδάκια
Μα ένα βράδυ μ' ανθιστήκαν
κι όλ' απάνω μου ριχτήκαν
και αρχίσαν στα σορόπια
με τη γλώσσα τους τη ντόπια
και φωνάζαν με λαχτάρα
αχ, αγοροκοριτσάρα
-Γεια σου αγοροκόριτσό μου, γεια σου!
Και μια διάσημη Πολίτισσα
της εποχής
Στα πάλκα ξεχώριζε τότε και η Πολίτισσα τραγουδίστρια -το πρόσωπο των τσιγάρων Santé- Ζωζώ Νταλμάς, που έζησε έναν μακρύ και θυελλώδη έρωτα με τον Κεμάλ Ατατούρκ.
Μετά το πρώτο τους βράδυ, ο Κεμάλ άφησε ένα χαρτονόμισμα στο κομοδίνο της. Αυτή, όταν το είδε, έκοψε την εικόνα του εραστή της από το χαρτονόμισμα και άφησε το υπόλοιπο με το σημείωμα: «Πήρα αυτό που ήθελα. Το υπόλοιπο μου είναι άχρηστο».
Στα χρόνια που ακολουθούν ο κόσμος πλέον εισέρχεται στον Β’Π.Π. Η πρώτη αχτίδα στα ευρωπαϊκά κράτη προβάλλει μετά το 1945. Και το φωτογραφικό άλμπουμ του Γιάννη Χατζηαναστασίου συνεχίζει με αυτήν τη νέα εποχή...