«Από όλες τις ρίζες μου πιο πολύ με συγκλονίζει αυτή από την Σμύρνη. Μικρή αλώνιζα τη Νέα Σμύρνη. Αυτή είναι η πατρίδα μου»
Σε μια όμορφη εκδήλωση, όπου η Μαργαρίτα Θεοδωράκη παρουσίασε το βιβλίο της «Αναμνήσεις Ενός Κοριτσιού», γέμισε από τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Στη Νέα Σμύρνη έζησε τα πιο δημιουργικά του χρόνια και η προσφυγική πόλη τίμησε στην εκδήλωση τη Δευτέρα 15 Μαΐου την κόρη του κορυφαίου δημιουργού στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Λεοντείου Λυκείου Ν. Σμύρνης, σε μια βραδιά γεμάτη αφηγήσεις και μουσική.
Την εκδήλωση πραγματοποίησε ο Σύλλογος Νέας Σμύρνης «Ποιότητα Ζωής» που έχει δημιουργήσει ο υποψήφιος δήμαρχος της πόλης Γιώργος Κουτελάκης ο οποίος στην ομιλία του υποσχέθηκε την κατασκευή γλυπτού μνημείου με τον Μίκη Θεοδωράκη που θα τοποθετηθεί στο Πολιτιστικό Κέντρο της πόλης και τη διεξαγωγή ετήσιου Διεθνούς Μουσικού Φεστιβάλ αφιερωμένο στον δημιουργό.
Το σπίτι του Μίκη Θεοδωράκη στη Νέα Σμύρνη
Το βιβλίο της Μαργαρίτας-Ασπασίας Θεοδωράκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ιανός» ξεχειλίζει από την αγάπη της για τον πατέρα της και είναι γεμάτο από όμορφες αναμνήσεις και λεπτομέρειες της ζωής τους. Στο εξώφυλλο είναι η ίδια σε ηλικία 6 ετών στην αγκαλιά του Μίκη στο παράθυρο της μονοκατοικίας που ζούσαν στην οδό Σμύρνης 39 (σήμερα οδός Νικηφόρου Πλαστήρα) φιλοξενούμενος του θείου του, η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα και έχει γλυτώσει την λαίλαπα της αντιπαροχής. Αυτό είναι μία άλλη ιστορία, όπως γράφει και η ίδια στο βιβλίο της στο οποίο η Νέα Σμύρνη καταλαμβάνει ένα σεβαστό κομμάτι καθότι όπως είπε ο ίδιος ο Μίκης: «Εδώ έγραψα τα πιο λαοφιλή τραγούδια μου». Ένα από αυτά ήταν το «Μαργαρίτα, Μαργαρώ» στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και όπως γράφει η Μαργαρίτα «τότε όλοι με ρωτούσαν: για σένα το έγραψε αυτό; Κι εγώ κοκκίνιζα…».
Στο ίδιο σπίτι της τότε οδού Σμύρνης ο Ελύτης άκουσε για πρώτη φορά στο πιάνο τον Μίκη να παίζει «Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ» από το προσχέδιο του έργου του «Άξιον Εστί» που έφερε από το Παρίσι όπου ήταν εξόριστος. Ένα μικρό κορίτσι τότε κρυφάκουγε πίσω από την πόρτα το μεγαλειώδες αυτό έργο που τελειοποίησε στο σπίτι αυτό. Και δεν ήταν το μόνο έργο από εκείνη την τόσο παραγωγική περίοδό του που κράτησε για χρόνια: Εδώ έγραψε τον κοσμογυρισμένο «Ζορμπά», την «Όμορφη Πόλη», επίσης «Η Γειτονιά των Αγγέλων», το «Μάουτχαουζεν», την «Πολιτεία», τις «Κυκλάδες», την «Ρωμιοσύνη», «Το Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού», «Φαίδρα», «Επιτάφιος», «Χρυσοπράσινο Φύλλο», «Ένας Όμηρος, «Τα Λαϊκά», επιτυχίες που σημάδεψαν την πορεία του όπως η «Μυρτιά» και το «Βράχο, βράχο, τον καημό μου» και τόσα άλλα έργα σε ένα μακρύ και ακριβό κατάλογο που δημιουργήθηκε στα νεανικά και πιο δημιουργικά χρόνια του συνθέτη στη Ν. Σμύρνη.
Να σημειωθεί ότι ο Μίκης επί δικτατορίας αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι το 1970 και επέστρεψε στη Ν. Σμύρνη το 1974 ξεκινώντας από το γήπεδο του Πανιωνίου μια σειρά μεγαλειωδών συναυλιών που σημάδεψαν την εποχή της μεταπολίτευσης.
Από το σπίτι αυτό όπου διέμενε οικογενειακώς πέρασαν και όλες οι καλλιτεχνικές προσωπικότητες που συνεργάστηκε όπως οι Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Στέλιος Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Μαρία Φαραντούρη, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Ζαμπέτας, Μανώλης Χιώτης και πολλοί άλλοι και φυσικά οι μεγάλοι ποιητές: Γιώργος Σεφέρης, Νίκος Γκάτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος. Στη Νέα Σμύρνη επίσης γνώρισε, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε την γυναίκα της ζωής του Μυρτώ Αρτίνογλου κι έζησαν έως το 1954 στην οδό Κωνσταντινουπόλεως 39, ένα κτίριο σμυρναϊκής αρχιτεκτονικής χτισμένο το 1929, όπου επέστρεψαν το 1960 μετά το Παρίσι, την πόλη του φωτός όπου γεννήθηκε η Μαργαρίτα Θεοδωράκη.
Το 1958 τη χρονιά που άνοιξε τα μάτια της, ο Γιάννης Ρίτσος έστειλε στον Μίκη τον «Επιτάφιο» και από εκείνη την στιγμή ουσιαστικά αρχίζει η αναγέννηση του ελληνικού τραγουδιού.
Το βιβλίο της Μαργαρίτας Θεοδωράκη
«Από όλες τις ρίζες μου πιο πολύ με συγκλονίζει αυτή από την Σμύρνη. Μικρή αλώνιζα τη Νέα Σμύρνη. Αυτή είναι η πατρίδα μου», γράφει η Μαργαρίτα που εδώ και έξι χρόνια ζει μόνιμα στο Βραχάτι, εκεί που ήταν το εξοχικό τους, ένα σπίτι με επίσης μεγάλη ιστορία. Εκεί στο σπίτι της στην Κορινθία έχουν βρει στέγη και συνεχίζουν να βρίσκουν γάτες και αδέσποτα ζώα που είναι το μεγάλο πάθος της.Το ίδιο είχε και η γιαγιά της Μαργαρίτα.
Την φιλοζωία της μοιράζεται με τους αναγνώστες του βιβλίου της, όπως η απίθανη ιστορία της Τσίνι, της γατούλας που πήρε το όνομά της από μια ταινία που γυρίστηκε μετά την «Μελωδία της Ευτυχίας» και είχε ένα όμορφο τραγούδι που δεν χόρταινε να τραγουδά και από εκεί δανείστηκε το όνομα, Τσίκι που το έκανε Τσίνι, όπως μου είπε όταν μου υπέγραφε το βιβλίο της στο τέλος της εκδήλωσης η οποία τελείωσε με την ανάγνωση από τον ηθοποιό Γρηγόρη Βαλτινό, ενός ποιήματος που έγραψε η συγγραφέας και υπάρχει στο βιβλίο της με τίτλο «Ποια είναι η Μαργαρίτα». Στη συνέχεια η συγγραφέας υπέγραψε τα βιβλία της σε ειδικό χώρο δίπλα στην αίθουσα.
Στο πάνελ ήταν επίσης, εκτός του Γρ. Βαλτινού, ο ηθοποιός Παναγιώτης Πετράκης που βρήκε ευκαιρία διαβάζοντας ένα απόσπασμα να τραγουδήσει το «Delailah» την μεγάλη επιτυχία του Τομ Τζόουνς, ένα αγαπημένο τραγούδι της Μαργαρίτας που κάποτε χόρεψε με τον αδερφό της Γιώργο στη Ζάτουνα κι εκείνο έπαιζε από ένα ηλεκτρόφωνο και αφηγείται στο βιβλίο την όμορφη αυτή ιστορία. Επίσης συμμετείχε μεταξύ άλλων και ο ιστορικός και κριτικός μουσικής Γιώργος Μονεμβασίτης βάζοντας την δική του πινελιά στην εκδήλωση.
Στο μουσικό κομμάτι της παρουσίασης που ακολούθησε για τον «Μίκη της Νέας Σμύρνης» ξεκίνησε με τραγούδια που αποδόθηκαν από παιδική χορωδία, τραγούδησε ο Γεράσιμος Ανδρεάτος αρχικά. Ένας τραγουδιστής που είχα καιρό να ακούσω ζωντανά και έχω να πω ότι κάθε φορά που τον ακούω ανοίγει η ψυχή μου γιατί κι αυτός έτσι πάντα τραγουδά με την ψυχή του. Επίσης ερμήνευσαν: Σοφία Μιχαηλίδου, Άγγελος Θεοδωράκης, Αργυρώ Καπαρού και Ευαγγελία Μαυρίδου.
*Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης είναι της Ελένης Γρηγοριάδου
Γιάννης Αλεξίου