Ένα επικίνδυνο σύγχρονο φαινόμενο είναι τα λεγόμενα echo chambers, περιβάλλοντα που παρατηρούνται ιδιαιτέρως στο διαδίκτυο και μέσα στα οποία αναπαράγονται και ενισχύονται οι ήδη υπάρχουσες πεποιθήσεις σου.
Μια από τις κύριες αιτίες αυτού του φαινομένου είναι ο αλγόριθμος που χρησιμοποιούν οι μηχανές αναζήτησης και τα κοινωνικά δίκτυα ώστε να σου δείχνουν διαφημίσεις στις οποίες είναι πιθανότερο να ανταποκριθείς βάσει των μέχρι τώρα αναζητήσεών σου και των άρθρων που έχεις ήδη διαβάσει.
Υποπροϊόν αυτής της πρακτικής είναι και το να σε φέρνουν σε επαφή με ανθρώπους παρόμοιους με σένα και απόψεις που ταιριάζουν με τις δικές σου. Πέραν τούτου, τα διάφορα δημοσιογραφικά sites δημοσιεύουν σκοπίμως «click-baits», δηλαδή άρθρα με τίτλους παραπλανητικούς, προκλητικούς και ακραίους, προκειμένου να τραβούν το ενδιαφέρον των χρηστών και να έχουν περισσότερη ανταπόκριση. Όσο πιο συχνά «πατάς» ένα τέτοιο άρθρο, τόσο πιο συχνά ο αλγόριθμος σου παρουσιάζει παρόμοια άρθρα.
Με τούτα και μ’ εκείνα δημιουργούνται απομονωμένες κοινότητες ομοϊδεατών, όπου καλλιεργείται συστηματικά η δυσπιστία προς τις διαφορετικές απόψεις, η κοινωνία πολώνεται και διχάζεται για κάθε θέμα που προκύπτει καθημερινά και ο συμβιβασμός μοιάζει σχεδόν ανέφικτος. Εντωμεταξύ, οι χρήστες που έχουν ακραίες ιδεολογίες είναι πιο ενεργοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκφράζονται πιο έντονα από τον μέσο άνθρωπο με αποτέλεσμα να έχουν μεγαλύτερη απήχηση.
Ενώ όμως οι άνθρωποι γενικώς αποζητούν την ενίσχυση των απόψεών τους έτσι ώστε να επιβεβαιώνονται και να νιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους -συχνά διαγράφοντας ή μπλοκάροντας όσους έχουν αντίθετες απόψεις-, δεν σημαίνει ότι το κάνουν σκόπιμα: πιο πολύ παρασύρονται παρά αποτελεί συνειδητή επιλογή τους. Ευτυχώς υπάρχουν οι πραγματικοί φίλοι, τα μέλη της οικογένειας, οι συνεργάτες και γενικότερα πρόσωπα που δεν μπορείς να διαγράψεις με ευκολία και που σε αναγκάζουν να ακούς διαφορετικές απόψεις όσο κι αν αυτό σε νευριάζει.
Αυτό λοιπόν το φαινόμενο του echo chamber εκτός από ένα επικίνδυνο και διχαστικό κοινωνικό φαινόμενο, είναι και πολύ ανθυγιεινό σε προσωπικό επίπεδο. Είναι το ίδιο ύπουλο και διαβρωτικό για το πνεύμα όσο η αρτηριοσκλήρυνση για το καρδιαγγειακό σύστημα: σε οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε διανοητικό εκφυλισμό χωρίς -κι αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό του- να το παίρνεις χαμπάρι. Αναμασώντας σαν κατσίκα τα ίδια και τα ίδια, του μυαλού σου ροκανίδια, σταδιακά χάνεις την διανοητική σου διαύγεια και ευελιξία, γίνεσαι απόλυτος και εντέλει χαζεύεις.
Μια εύκολη λύση για να μην πέσεις στην παγίδα των echo chambers και τα επακόλουθά τους είναι να ακολουθείς επί τούτου λογαριασμούς μέσων και ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετική ιδεολογία από τη δική σου, ώστε να έχεις μια πληρέστερη ενημέρωση και μια σφαιρικότερη εικόνα για τον κόσμο.
Μείνε ανοιχτ@ - ψυχή τε και σώματι!